Fritz Zapffe

Apotekar, Roald Amundsens ven og leverandør i Tromsø

1869–1956

Fullt navn: Fritz Gottlieb Zapffe

Fritz Gottlieb Zapffe blei fødd i Larvik i 1869, faren var skiltmålar. Han vart cand.pharm. i 1891 og bestod apotekareksamen i 1893. Han kom alt året etter til Tromsø og gifta seg i 1897 med Gudrun Wessel. I tillegg til apotekjobb vart han som ung mann korrespondent for Morgenbladet. Han var også ein fysisk aktiv mann både som turnar, skiløpar, skyttar og fjellvandrar.  
 
I boka si om Roald Amundsen fortel Zapffe at han i 1901 la merke til ein framand ung mann i Tromsø. Som nysgjerring journalist følgte Zapffe etter framandkaren ned til kaia der Amundsen inspiserte «Gjøa». Reporter Zapffe fann ut at den unge mannen hadde kjøpt «Gjøa». Men han hadde ikkje sagt noko om kva han skulle med den.  
 
Den ferske journalisten mota seg opp til å besøka Amundsen på Hegboms hotell. Etter innleiande rundar spurte Amundsen om hjelp til å skaffa mannskap til ein «ekspedisjon» med Gjøa. Amundsen sleit med finansieringa av sin ekspedisjon til den magnetiske nordpolen og Nordvestpassasjen. Det ende med at han for Zapffe avslørte planane sine.  
 
Unge Zapffe fekk svar på alle spørsmåla, han fekk heile førstesida i Morgenbladet. Då gjekk det ikkje mange dagane før pengestøtta begynte å rulla inn til Amundsen. Med det var eit venskap og eit samarbeid etablert. Zapffe var oppfinnsam; han laga sjølv både bakepulver og skoimpregnering til Amundsens ekspedisjonar, han spesialtørka fisk. Og han hadde gode kontaktar. Han fekk ei samisk kvinne (Margrethe Kitti) til å sy utstyr og klede til Amundsen. Som også fekk sennegras av topp kvalitet. 
 
I 1910 er Zapffe ein av dei svært få som på førehand veit at Amundsen eigentleg skal til Sørpolen. Zapffe var invitert med, men måtte trekka seg av familiære grunnar. 
 
I 1915 fekk Zapffe løyve til å starta eige apotek, «Nordstjernen» vart byens tredje. Då han fekk tilbod om å bli med Amundsen på «Maud»-ekspedisjonen (1918), følte Zapffe at han dessverre ikkje kunne forlata det ferske apoteket sitt. I 1925 hadde Zapffe lyst til å bli med på Amundsens flyekspedisjon mot Nordpolen med N-24 og N-25, men det vart ikkje til at han blei med no heller. 
 
Endeleg, i 1926, klaffer det: Zapffe blir med til Svalbard som materialforvaltar for luftskipsekspedisjonen med «Norge». Det vart ein suksess som blei formørka av at Amundsen gjorde Umberto Nobile til sin fiende. Så i 1928 besøker Amundsen og hans følge igjen Zapffe i Tromsø. Her får Amundsen hos Zapffe servert det som skal bli det siste måltidet i hans liv.

Nokre år etter Amundsens død skreiv apotekaren ei bok om sitt lange samarbeid med polfararen. Boka er noko av det mest panegyriske som er skrive i polarlitteraturen.

Det var vanskelig å si hvad man beundret mest hos ham, fordi alle et menneskes beste egenskaper hos ham var forenet til en harmonisk helhet.

Zapffe om Amundsen i boka frå 1935.

Fritz Zapffe var far til Peter Wessel Zapffe (1899–1990) filosof, forfattar, fjellklatrar og jurist. Peter gjekk forbi faren i å bli ein nasjonalt anerkjent «kjendis». Om oppveksten har han fortalt at fader Fritz var ein tyrann som tukta sonen med ridepisk.