Anders Orvin

Geolog og polardirektør

1889–1980

Fullt navn: Anders Kristian Orvin

Anders K. Orvin vart fødd i Hattfjelldal som yngste son til prest Ole Tobias Olsen, «Nordlandsbanenes far». Han tok geologisk/mineralogisk utdanning ved Universitetet i Oslo, der han fullførte doktorgraden i 1934. Alt i 1913 var han med på Adolf Hoels ekspedisjon til Spitsbergen. Dei to skulle koma til arbeida tett saman dei neste tiåra.

I 1914 deltok han på storbror Ørjan Olsens ekspedisjon til Sibir. I 1917 var hn både Ørjan til Sibir og Hoel til Spitsbergen. Frå 1918 til 1921 var Orvin driftsstyrar ved Dalen Gruber i Telemark. Frå 1921 vart det Svalbard på fulltid, Orvin starta då i jobb for «De statsunderstøttede Spitsbergen-ekspedisjoner» som i 1928 vart til Norges Svalbard- og Ishavs-undersøkelser, som i 1948 vart Norsk Polarinstitutt.

Orvin var med på ekspedisjon til Svalbard 11 gonger før andre verdskrigen, pluss tre til Aust-Grønland. Han leia oppføringa av Isfjord Radio og fyrlysa på Svalbard i mellomkrigstida. Ved frigjeringa i mai 1945 vart Adolf Hoel straks arrestert, og Orvin rykka opp som sjef for NSIU fram til 1948.

I 1948 vedtok Stortinget å oppretta Norsk Polarinstitutt, Harald Ulrik Sverdrup vart henta heim frå USA til jobben som direktør for den nye institusjonen, med Anders K. Orvin som nestkommanderande. Sverdrup døydde brått i 1957, og Orvin rykka opp som direktør. Han gjekk av med pensjon 1. april 1961.

Orvin gjorde grundige studiar i den postkaledonske sedimentære lagserien på Svalbard. Det geologiske arbeidet inkluderte også undersøkingar av kolfelta i Ny-Ålesund, som han tok doktorgraden på, og på Bjørnøya. Gjennom eit pionerarbeid med flyfotografering klarte Orvin og kollegaene hans å laga det første samla geologiske kartverket over Svalbard.

Orvin var ikkje berre oppteken av geologi. Han var sentral i arbeidet med å etablera norske, konsistente stadnamn på Svalbard etter at Noreg fekk tildelt øygruppa. Han deltok i namnearbeidet også som pensjonist. På ekspedisjonane sine dokumenterte han grundig fangsthyttene rundt om på Svalbard. Han vart beskriven som ein god, gammal nøysam heidersmann.